"Wraakzuchtige familieleden klikten in 2008 bij de gemeente Assen dat mijn ex illegaal bij mij inwoonde", begint ze. "Dat was niet waar, hij was alleen veel bij mij over de vloer om te zorgen voor zijn zoontje." Het leidde uiteindelijk tot een rechtszaak en ze moest een groot deel van haar uitkering terugbetalen. "In hoger beroep werd ik vrijgesproken. Dat was een enorme opluchting, maar helaas betekende de vrijspraak niet dat de schuld meteen kwam te vervallen. Pas vorig jaar is het laatste deel van de schuld kwijtgescholden."
Als schulden volgens de autoriteiten zijn veroorzaakt door fraude, kom je niet in aanmerking voor een saneringstraject, ondervond Ainoel. Dat onderschrijft Arianne Frelink van SchuldHulpMaatje. "Schuldsanering is bedoeld voor mensen die door tegenslagen in de schulden zijn geraakt. Dan is het te verdedigen dat de samenleving je helpt de boel op de rit te krijgen. Dat geldt niet voor fraudeplegers." Het geval van Ainoel is daarmee wrang, vindt Frelink. "Als je wel bent vrijgesproken in het hoger beroep, is het dubbel dat je door de sanering alsnog wordt gezien als fraudeur."
Gemeente vorderde ook toeslagen terug
Naast de uitkeringsschuld is Ainoel ook een van de slachtoffers van de toeslagenaffaire. "Eens een fraudeur, altijd een fraudeur, dachten ze bij de gemeente Assen. Later kwam de toeslagenaffaire aan het licht."
Veel mensen die recht hebben op toeslagen, durven ze niet meer aan te vragen.
Inmiddels heeft Ainoel hiervoor wel de schadevergoeding van 30.000 euro ontvangen van de overheid. "Het geld staat vast op de rekening van een van mijn kinderen. Ik heb er nog niet aan gezeten. Ik durf niet te geloven dat dit bedrag echt voor mij is", legt ze uit. "Ik vertrouw de overheid voor geen meter. Straks moet het geld later toch weer worden teruggestort."
De angst van Ainoel ziet Frelink vaker bij mensen die te maken kregen met het terugbetalen van toeslagen. "Wij maken regelmatig mee dat mensen bijvoorbeeld recht hebben op toeslagen, maar ze niet meer durven aan te vragen", legt ze uit. "Dat was voor de toeslagenaffaire ook al zo. Ik kan me heel goed voorstellen dat je vertrouwen in de overheid een deuk oploopt."
Van de regen in de drup
Daarbij heeft de 30.000 euro ook een vieze bijsmaak voor Ainoel. "Het is nog steeds niet genoeg compensatie voor de schulden die ik dóór mijn schulden heb gemaakt. Zo heb ik een enorme schuld bij mijn opleidingsinstituut, omdat ik de opleiding niet kon afmaken. Ik moest door mijn schulden namelijk kiezen tussen het afmaken van mijn studie of het betalen van de huur. Om het ene gat te dekken, ontstaan weer tien andere gaten."
De school nam contact op met Veilig Thuis omdat mijn kind met kapotte schoenen op school verscheen.
Helaas is dit vaak het geval: eenmaal in de schulden, kom je er moeilijk uit. "Mensen hebben de neiging het ene gat op te vullen met het andere", aldus Frelink. "Dat nieuwe gat wordt vervolgens weer groter. Zo ontstaan er ernstige betalingsproblemen. En krijg je te maken met boetes, rentes. Men kon de hoofdsom al niet betalen, en door de boetes en rentes al helemaal niet meer."
30 euro per week te besteden
Ainoel zit nog steeds in de bijstand. "Ik kom rond van 30 euro per week met vijf kinderen", vertelt ze. Dat is haast onmogelijk. "De school nam contact op met Veilig Thuis omdat mijn kind met kapotte schoenen op school verscheen."
Ervoor zorgen dat kinderen niet de dupe zijn van de schulden is lastig, erkent Frelink. "Er zijn wel veel potjes voor kinderen uit gezinnen waar het financieel krap is. Zo is er bijvoorbeeld de Kinderkledingbank en Stichtig Leergeld", tipt ze. "Maar het probleem is dat mensen wel de weg naar dit soort initiatieven moeten weten te vinden. Soms weten mensen überhaupt niet dat er zulke initiatieven bestaan." Frelink raadt ouders met schulden daarom aan contact te zoeken met hun gemeente. "Het is de taak van de gemeente om je de weg te wijzen naar dit soort potjes."
NUjij: Uitgelichte reacties