Naarmate de hersteloperatie langer duurt en de populatie voor brede ondersteuning groeit, krijgen de VNG en het Ministerie van Financiën steeds vaker signalen dat de Spuk voor de brede ondersteuning knelt en dat gemeenten met de kennis van nu andere keuzes hadden gemaakt ten aanzien van het verantwoorden op basis van de normbedragen of werkelijke kosten.

Het Ministerie van Financiën heeft daarom in samenspraak met VNG aan KPMG de opdracht gegeven om een kostprijsonderzoek uit te voeren en een advies te geven over het herijken van de normbedragen van de Spuk B2. Dit heeft geleid tot een herziening van deze Spuk die bij publicatie in de Staatscourant in november 2023 in werking treedt.

Hieronder lichten we alvast in hoofdlijnen de belangrijkste wijzigingen toe. Tijdens het bespreekuur van 2 november geven we een nadere toelichting. Ook de handreiking over de Spuk passen we zo snel mogelijk aan. 

Aanpassingen voor componenten B en D 

Overstappen naar werkelijke kosten 

• Gemeenten krijgen eenmalig de keuze om over te stappen van het werken op basis van het normbedrag naar het werken op basis van werkelijke kosten voor de componenten A, B, D en F; 

• Gemeenten kiezen in SiSa 2023 of zij dit in laten gaan voor het verantwoordingsjaar 2023 of in laten gaan per verantwoordingsjaar 2024; 

• Als een gemeente kiest voor werkelijke kosten per verantwoordingsjaar 2024 mogen ze in verantwoordingsjaar 2023 geen nazorg onder D in rekening brengen (gekoppeld aan B). 

Normbedragen handhaven 

• Voor gemeenten die de keuze voor normbedrag handhaven, worden de componenten B en D gekoppeld per verantwoordingsjaar 2023; 

• Het tarief van component D wordt € 1.795 en kan in rekening worden gebracht voor alle plannen van aanpak; 

• Het tarief voor component B blijft ongewijzigd; 

• Het bedrag wordt aangepast voor loon- en prijsontwikkeling volgens de daarvoor gangbare methode vanaf 2024. 

Aanpassingen voor component E 

Overstappen naar werkelijke kosten 

• Gemeenten krijgen eenmalig de keuze om over te stappen van normbedrag naar werkelijke kosten; 

• Gemeenten kiezen in SiSa 2023 of zij dit in laten gaan voor het verantwoordingsjaar 2023 of in laten gaan per verantwoordigingsjaar 2024; 

• De keuze moet wel voor alle onderdelen in hetzelfde jaar zijn (dus eenmalig in 2023 of 2024 voor de componenten A, B, D, F, en component E). 

Normbedragen handhaven 

• De staffels (bedragen en aantallen) blijven ongewijzigd, deze blijven gebaseerd op het aantal aangemelde ouders volgens de website van UHT;  

• Verschillen zijn: het normbedrag voor E wordt in plaats van eenmalig, nu jaarlijks uitgekeerd; 

• De hoogte van de staffel waar een gemeente vanaf nu in valt wordt eenmalig opnieuw bepaald op basis van het aantal (mogelijk) gedupeerden + aantal erkende ex-toeslagpartners; 

• Het bedrag wordt aangepast voor loon- en prijsontwikkeling volgens gangbare methode vanaf 2024. 

De aanpassing van de normbedragen en de mogelijkheid om te wisselen van declaratiewijze (normbedrag wisselen naar werkelijke kosten) is eenmalig voor de duur van de regeling, ook als de termijn wordt verlengd, uitgezonderd aanpassingen vanwege loon- en prijsontwikkeling. Het is dus belangrijk dat u de keuze goed overdenkt. 

De vaste Kamercommissie financiën heeft vorige week donderdag de 15e voortgangsrapportage van de hersteloperatie besproken. Het debat kunt u online terugkijken. Tijdens het debat bevestigde de staatssecretaris onder meer dat er overeenstemming met de VNG is bereikt over het aanvullend schuldhulpverleningsaanbod voor jongeren vallend onder de kindregeling voor saneerbare schulden. De staatssecretaris heeft een brief toegezegd aan de Kamer over de details van het aanbod. De VNG maakt voor gemeenten een handreiking die zo snel mogelijk met u wordt gedeeld, zeer waarschijnlijk wordt dat volgende week.  

Verder was er in het debat aandacht voor: 

• Rechten van ouders bij de verschillende routes voor aanvullende schade; 

• Gegevensverstrekking (dossiers) aan ouders; 

• Zwaarst gedupeerden eerst helpen n.a.v. rapport inspecteur-generaal Belastingen. (zie ook dit NRC-artikel); 

• De sluitingsdatum van 31 december 2023 voor aanmelding blijft ongewijzigd. 

Sinds 5 november 2022 bieden gemeenten brede ondersteuning aan jongeren die in aanmerking komen voor de kindregeling. De VNG en het Ministerie van Financiën ontvangen sinds de inwerkingtreding van de kindregeling signalen vanuit gemeenten dat het maken van een nieuwe start voor een groep jongeren wordt belemmerd door onoplosbare financiële problemen en schulden.

In december 2022 is er door de Tweede Kamer een motie aangenomen die het kabinet oproept een aanvullend aanbod te ontwikkelen voor jongeren die vallen onder de kindregeling en te maken hebben met problematische schulden.

Ook het kabinet onderschrijft de problematiek rond deze groep jongeren. Om die reden is er door het Rijk en de VNG de afgelopen periode voor deze groep een aanvullend schuldhulpverleningsaanbod ontwikkeld. 

Het aanvullend schuldhulpverleningsaanbod biedt een oplossing voor saneerbare schulden en sluit aan op het reguliere proces van schuldhulpverlening. Het aanvullend aanbod is onderdeel van de brede ondersteuning. Dit betekent dat de gemeente met de jongere inventariseert wat er nodig is om een nieuwe start te maken. Het saneringskrediet en de voorzieningen die nodig zijn voor het bieden van een toekomstperspectief worden opgenomen in het plan van aanpak.

Op twee punten onderscheidt het aanvullend aanbod zich van het reguliere schuldhulpverleningsproces: 

1. Om voor het aanbod in aanmerking te komen, moet er sprake zijn van problematische schulden (er is redelijkerwijs te voorzien dat de jongere niet binnen 36 maanden de openstaande saneerbare schulden kan afbetalen). Voor deze beoordeling wordt de tegemoetkoming van €10.000 vanuit de kindregeling buiten beschouwing gelaten. 

2. Het voorstel wordt gedaan op basis van een saneringskrediet, waarbij de tegemoetkoming wel wordt meegerekend. Met andere woorden: het voorstel wordt gedaan op basis van de werkelijke aflossingscapaciteit. Na akkoord van de schuldeisers kan het saneringskrediet door de gemeente via de Spuk worden gedeclareerd en wordt er van de jongere geen financiële tegenprestatie verwacht. 

Gemeenten kunnen dit aanbod doen aan alle jongeren van 18 jaar en ouder met problematische schulden vallend onder de kindregeling die na 5 november 2022 in een schuldregeling zijn opgenomen, tot een jaar nadat de jongere de tegemoetkoming vanuit de kindregeling heeft ontvangen. In afwijking hierop kunnen jongeren die de tegemoetkoming voor datum publicatie hebben ontvangen, zich tot 1 november 2024 melden bij de gemeente om van het aanvullend aanbod gebruik te maken. De verwachting is dat de aanpassing van de Spuk in november wordt gepubliceerd.

Tijdens het bespreekuur van 2 november a.s. gaan we hier nader op in. De handreiking Aanvullend Aanbod Jongeren Met Problematische Schulden wordt op korte termijn gepubliceerd en geeft tekst en uitleg over de verdere details van het aanvullend schuldhulpverleningsaanbod. 

Het aanvullend schuldhulpverleningsaanbod biedt alleen een oplossing voor saneerbare schulden. Niet-saneerbare schulden, zoals hoofdsommen van DUO-leningen vallen hier niet onder. Dit is een politieke keuze.

Om jongeren met DUO-schulden toch zo goed mogelijk te kunnen informeren en op weg te helpen, hebben we in samenwerking met het Ministerie van OCW en DUO een factsheet ontwikkeld. Het is raadzaam om altijd contact op te nemen met DUO om na te gaan of er maatwerk mogelijk is.

Signalen van schrijnende situaties kunt u blijven mailen naar hersteloperatie@VNG.nl. 

Met de inwerkingtreding van het aanvullende wetsvoorstel afgelopen zomer zijn de termijnen voor het indienen van schuldenlijsten aan de wet toegevoegd. Dit betekent dat ouders die voor 1 juli door UHT erkend zijn tot en met 31 december 2023 de tijd hebben om schuldenlijsten voor private schulden of ‘Al Betaalde Schulden’ in te dienen bij het schuldenloket van SBN. 

Ouders die na 1 juli worden erkend als gedupeerde en een beschikking ontvangen hebben zes maanden de tijd om hun private schulden in te dienen bij SBN vanaf de beschikkingsdatum. Voor reeds betaalde schulden is dit zes maanden vanaf het moment van de eindbeschikking (IB).

Een aanvraag kan zowel online als per post worden gedaan. Een beschikking is onherroepelijk als de bezwaartermijn is verstreken en de ouder geen bezwaar heeft aangetekend. Wijs ouders bij contact op de deadline om schulden in te dienen. Gemeenten kunnen ouders ondersteunen bij het opstellen van de schuldenlijsten. 

In de gemeente Velsen merken ze dat door het bieden van hulp aan gedupeerde ouders de gemeente een kans krijgt om het vertrouwen terug te winnen van haar inwoners. In dit gesprek licht consulent Wil Olie toe waarom het een eer is dit werk te doen, maar ook hoe veeleisend het kan zijn. Lees hier verder.

In deze rubriek nemen we periodiek een uitspraak van de rechter onder de loep en laten we u zien wat de belangrijkste overwegingen bij het besluit van de rechter waren. Deze keer een uitspraak van de Raad van State van 27 september jl. over het aannemelijk maken van schade.  

De Belastingdienst/Toeslagen heeft aan een ouder een compensatiebedrag toegekend van ruim €72.382,-. De ouder claimt dat de werkelijke schade hoger is en zij dus recht heeft op aanvullende vergoeding. 

De Raad van State gaat hier niet in mee. De Raad oordeelt dat er terecht geen aanvullende schade is toegekend. Een aanvrager hoeft zijn schade niet te bewijzen, maar hij moet wel “aannemelijk en concreet maken dat en in welke mate de door hem werkelijk geleden schade het toegekende compensatiebedrag te boven gaat.”

De ouder heeft dat niet aannemelijk kunnen maken. Zo zijn ingediende werkschema’s waaruit werktijden blijken onvoldoende om aannemelijk te maken dat de ouder tijdens die werktijden ook kosten voor kinderopvang heeft gemaakt. En hoewel de Afdeling bestuursrechtspraak zich ervan bewust is dat de kinderopvangtoeslagbesluiten stress hebben veroorzaakt, heeft zij ook niet aannemelijk gemaakt dat deze besluiten zo veel stress hebben veroorzaakt dat daardoor haar longziekte COPD zo is verergerd dat dit arbeidsongeschiktheid tot gevolg heeft gehad.