Nieuwsbrief ondersteuning gedupeerde ouders kinderopvangtoeslagaffaire – 25 juni

Om gemeenten bij te staan, heeft de VNG een steunpunt ingericht waar gemeenten terecht kunnen voor vragen en implementatieondersteuning rondom de ondersteuning van gedupeerde ouders kinderopvangtoeslagaffaire. U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u bent aangemeld als aanspreekpunt vanuit beleid of voor ouders. In deze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen en implementatieondersteuning.

In deze nieuwsbrief aandacht voor

• Voortgangsrapportage
• 7e voortgangsrapportage naar Kamer
• Gemeenten: Zet belang zwaarst gedupeerde gezinnen voorop
• Kwijtschelding
• Is uw gemeente al klaar om vanaf 1 juli kwijt te schelden?
• Beoogde reikwijdte kwijtschelding gepubliceerd
• Format beschikking kwijtschelden volgende week beschikbaar
• Gegevens gedupeerde
• Procesinformatie voor gemeenten
• Na de zomer meer bekend voor aangemelde ouders in het buitenland
• Gegevenslevering via het portaal binnen twee weken downloaden
• Document ‘Toelichting gegevensleveringen’ in portaal
• Aanpassingen en wijzigingen contactpersonenlijst Hersteloperatie Kindertoeslagenaffaire
• Wanneer is iemand gedupeerd? 
• Nieuws vanuit de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT)
• UHT start levering gegevens gedupeerde ouders aan contactpersoon invordering
• Achterstanden brieven met informatie over schulden bijna weggewerkt
• Schulden van (nog) niet gedupeerde ouders weer inbaar
• Planning integrale beoordelingen
• (Be)spreekuren voor gemeenten
• Overige berichten
• Gemeenten zetten zich in voor meer vertrouwen in overheid
• In het nieuws 

Voortgangsrapportage

7e voortgangsrapportage naar Kamer
Alexandra van Huffelen, staatssecretaris van Financiën, heeft op 22 juni voor de zevende keer een voortgangsrapportage aan de Eerste en Tweede Kamer gestuurd. In deze rapportage staat wat de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen de afgelopen maanden heeft gedaan voor de ouders die zijn getroffen door de problemen bij de kinderopvangtoeslag. Daarnaast is in een begeleidende brief aandacht voor onder andere een kind- en ex-partnerregeling.

Gemeenten: Zet belang zwaarst gedupeerde gezinnen voorop
Gemeenten hebben grote zorgen over de ondersteuning van de zwaarst gedupeerden van de toeslagenaffaire. De VNG onderschrijft de door het kabinet aangekondigde herziening van de herstelaanpak, maar vindt dat de voorgestelde regelingen en de stapeling daarvan de hulp, juist aan deze groep, verder belemmert. Dat schrijft de VNG aan de Tweede Kamer, in reactie op de 7e voortgangsrapportage van het kabinet over de kinderopvangtoeslagaffaire.

De eerdere keuze voor een ruimhartige generieke regeling was begrijpelijk, maar in de uitvoeringspraktijk zien gemeenten dat deze niet tot versnelling leidt voor de zwaarst gedupeerde gezinnen. In meerdere gevallen zorgt deze regeling juist voor vertraging en onzekerheid. In het belang van de zwaarst gedupeerden, die hierdoor niet altijd de aandacht en snelle compensatie krijgen die zij nodig hebben, adviseert de VNG niet opnieuw generieke regelingen voor gedupeerden op te stellen.

De VNG pleit ervoor om vooral in te zetten op een goede uitvoering van de huidige regeling en de schuldenaanpak, en een stapeling van werk door nieuwe regelingen te voorkomen. Dit geeft gemeenten ook ruimte voor ondersteuning van de zwaarst gedupeerden.

Door nu (nog) niet te besluiten tot nieuwe regelingen, creëren we bovendien tijd voor een betere analyse. Dat maakt besluitvorming mogelijk die is gebaseerd op inzicht in samenstelling en omvang van de doelgroep, de juridische houdbaarheid en de uitvoerbaarheid in de gemeentelijke praktijk. En vooral ook op inzicht in de effecten voor het individuele gezin. Snelle politieke keuzes nu, zonder grondige analyse van doelgroepen en van uitvoerbaarheid van regelingen, zowel los als in samenhang, zetten de lopende uitvoering en het herzieningsproces onder druk.

Kwijtschelding

Is uw gemeente al klaar om vanaf 1 juli kwijt te schelden?
Vooruitlopend op de Verzamelwet Hersteloperatie Toeslagen kan uw gemeente beginnen met het kwijtschelden van publieke (gemeentelijke) schulden van ouders die door UHT als gedupeerde zijn aangewezen. Het rijk compenseert gemeenten volledig voor zowel het bedrag dat wordt kwijtgescholden als de uitvoeringskosten die hiermee gemoeid zijn. De staatssecretaris heeft dit nogmaals bevestigd aan de Tweede Kamer, de VNG en andere uitvoeringsorganisaties en ook opgenomen in de 7e voortgangsrapportage over de hersteloperatie kinderopvangtoeslag. De kwijtschelding wordt formeel geregeld in de Verzamelwet Hersteloperatie Toeslagen die per 1 januari 2022 ingaat. Vooruitlopend hierop kan uw gemeente al starten met de kwijtschelding.

De VNG heeft een aantal ondersteuningsproducten ontwikkeld om te ondersteunen bij de besluitvorming en het opstarten van de kwijtschelding. Op onze website vindt u onder andere:

• Een format collegebesluit anticiperen op Verzamelwet hersteloperatie toeslagen; (doc)
• Een oplegger voor bij het collegebesluit; (doc)
• Toelichting collegebesluit kwijtschelding; (doc)
• Bijlage bij Collegebesluit – beoogde reikwijdte kwijtschelding (pdf)
• Vraag en antwoorden - Kwijtschelding publieke schulden door gemeenten.

Wanneer het college het besluit heeft genomen om te anticiperen op de wetgeving, kan UHT de benodigde gegevens verstrekken via het portaal (via de contactpersoon invordering). Het college kan dan per 1 juli starten met kwijtschelden.

Beoogde reikwijdte kwijtschelding gepubliceerd
De Verzamelwet Hersteloperatie Toeslagen zal op Prinsjesdag worden aangeboden aan de Tweede Kamer en op 1 januari 2022 in werking treden. Desalniettemin worden gemeenten gevraagd om te anticiperen op de wetgeving, zodat gedupeerde ouders een nieuwe start kunnen maken. In afstemming met de betrokken ministeries is de afgelopen week het document ‘Bijlage bij Collegebesluit - beoogde reikwijdte kwijtschelding’ opgesteld. Dit zijn de kaders waarbinnen gemeenten kunnen anticiperen. Het document kan dienen als bijlage bij het besluit die het college dient te nemen om te anticiperen op de Verzamelwet.

Eerder hebben wij u geïnformeerd dat het nog niet duidelijk was of zakelijke schulden, zoals BBZ kredieten of Tozo, binnen de beoogde reikwijdte van kwijtschelding zouden vallen. Helaas is daar nog geen duidelijkheid over en daarom zitten zakelijke schulden nog niet in bovengenoemde bijlage bij het Collegebesluit. Binnenkort wordt hier verder over gesproken. 

Format beschikking kwijtschelden volgende week beschikbaar
Aanvullend op de kwijtschelding schulden werken we aan een aantal standaard documenten die u als gemeente kunt gebruiken in dit proces. Volgende week komt via onze website een format beschikkingsbrief beschikbaar dat u kunt gebruiken in de communicatie met gedupeerde ouders waarvan u de gemeentelijke publieke schulden gaan kwijtschelden.

Gegevens gedupeerde
Volgende week worden de gegevens van de gedupeerde en de toeslagpartners binnen uw gemeente (of de afgelopen jaren woonachtig geweest in uw gemeente) klaargezet in het portaal. De gemeente kan deze gegevens gebruiken om een inschatting te maken welke impact het kwijtschelden van de vorderingen op de organisatie heeft. De gemeente kan pas tot kwijtschelding overgaan wanneer het college hierover heeft besloten.

Procesinformatie voor gemeenten

Na de zomer meer bekend voor aangemelde ouders in het buitenland
Wij hebben signalen ontvangen dat aangemelde ouders woonachtig in het buitenland Nederlandse gemeenten benaderen met het verzoek te zorgen voor woonruimte en het leveren van aanvullende ondersteuning voor de terugkeer van hun gezin.

Het beleid voor ouders in het buitenland vindt u hier. Gemeenten bieden geen ondersteuning op de 5 leefgebieden aan ouders in het buitenland, alleen aan aangemelde/gedupeerde ouders die woonachtig zijn in Nederland. De staatsecretaris heeft aan de Tweede kamer toegezegd na de zomer te komen met plannen voor deze groep ouders - na zorgvuldige afstemming met alle partijen waaronder de VNG. Dat plan ziet onder andere op ondersteuning van ouders bij terug verhuizing naar Nederland (als de ouder de wens heeft om terug te keren), en ondersteuning van ouders in het buitenland. De VNG is betrokken bij het opstellen van voorwaarden en condities waaronder ondersteuning na terugkeer van gedupeerde ouders naar Nederland uitgevoerd kan worden. De (mogelijk) gedupeerde ouder kunt u verwijzen naar de persoonlijk zaakbehandelaar of de UHT organisatie/serviceteam voor verdere afstemming. Bij acute nood kunt mailen naar odg@belastingdienst.nl of contact opnemen met het brede hulpteam van UHT 0800 - 2 358 358.

Gegevenslevering via het portaal binnen twee weken downloaden
Uit veiligheidsoverweging worden de bestanden met persoonsgegevens die UHT met gemeenten deelt, na twee weken verwijderd uit het portaal. Het betreft de volgende bestanden: 

Voor de Machtiging:

• Overzicht zelfmelders,
• Overzicht VOW (voor 40 gemeenten)

• Overzicht zelfmelders en partners
• Overzicht zelfmelders met partners die afgelopen 5 jaar verhuisd zijn
• Overzicht gedupeerden (gegevensdeling vanaf eind juni).
• Overzicht niet-gedupeerden (gegevensdeling vanaf eind juni)

Dit betekent dat de door de gemeente aangemelde contactpersoon de bestanden binnen twee weken dient op te halen.

Document ‘Toelichting gegevensleveringen’ in portaal 
Veel gemeenten hebben vragen over de gegevensverstrekking. Inmiddels worden er verschillende typen overzichten met gemeenten gedeeld en er is grote behoefte aan duiding van het doel van de lijsten en een legenda op de inhoud. Vandaar dat UHT samen met de VNG, gemeenten, belastingsamenwerkingen en de Unie van Waterschappen hebben gewerkt aan een factsheet met betrekking tot de gegevensverstrekking. Op zeer korte termijn (we verwachten aankomende week) staat dit document klaar in het portaal. 

Aanpassingen en wijzigingen contactpersonenlijst Hersteloperatie Kindertoeslagenaffaire
Eind vorig jaar heeft de VNG alle gemeenten gevraagd om één contactpersoon op beleidsniveau en één contactpersoon op inwonerniveau aan te leveren voor de kindertoeslagaffaire.

In de praktijk blijkt dat hierin regelmatig wijzigingen plaatsvinden. Soms krijgen we de wijzigingen ook door via andere gremia. Wij willen u vragen deze wijzigen altijd direct door te geven via dit formulier.

Wanneer is iemand gedupeerd?
We merken dat er soms onduidelijkheid bestaat over wanneer een ouder gedupeerd is en wie dat bepaalt. De beoordeling van het dossier kan alleen gedaan worden door UHT. UHT heeft twee factsheets opgesteld. Deze kunnen u inzicht geven in hoe UHT het algemene proces heeft ingericht voor de afhandeling van de KOT en meer duidelijkheid over de integrale beoordeling. 

Zij bepalen op basis van een lichte toets en integrale beoordeling of iemand daadwerkelijk gedupeerd is. U krijgt via de tweewekelijkse gegevensverstrekking van UHT van hen te horen welke ouders zijn aangemerkt als gedupeerde en de datum van uitbetaling van de compensatie (ten behoeve van prioritering bij het bellen van ouders). Het is belangrijk dat u dit oordeel afwacht en niet zelf andere verwachtingen wekt bij aangemelde ouders.
U kunt aangemelde ouders wel ondersteuning op de vijf leefgebieden aanbieden. Uw inzet richting aangemelde ouders wordt tot en met het moment van integrale beoordeling door UHT volledig vergoed. Als een ouder na integrale beoordeling niet als gedupeerde is aangewezen stopt de financiële ondersteuning vanuit de specifieke uitkering van het rijk aan de gemeente voor deze ouder. De ouder valt daarna onder de reguliere gemeentelijke ondersteuning. Bij ouders die als gedupeerde worden aangewezen loopt de vergoeding richting gemeenten voor de gepleegde inzet op basis van het plan van aanpak wel door.

Nieuws vanuit de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT)

UHT start levering gegevens gedupeerde ouders aan contactpersoon invordering
Vanaf komende week worden ook de gegevens van de gedupeerde ouders en de toeslagpartners gedeeld met de contactpersoon invordering. Het delen van de gegevens van gedupeerde ouders en de toeslagpartners, stelt de gemeente in staat om een inschatting te maken welke vorderingen in aanmerking komen voor kwijtschelding. De gemeente kan zoals hierboven al aangegeven, pas tot kwijtschelding overgaan nadat het college heeft besloten te anticiperen op de Verzamelwet hersteloperatie toeslagen.

Achterstanden brieven met informatie over schulden bijna weggewerkt
Gedupeerde ouders die 30.000 euro ontvangen, krijgen een brief met informatie over schulden en de pauzeknop (moratorium). De brief bevat bijvoorbeeld een code die een gedupeerde ouder kan overleggen aan schuldeisers om aan te tonen dat de ouder gedupeerde is. UHT liep achter met het verzenden van deze brieven. De komende weken verwacht UHT de achterstand helemaal in te lopen.

Schulden van (nog) niet gedupeerde ouders weer inbaar
Ouders die gedupeerd zijn door de problemen met de kinderopvangtoeslag worden beschermd door de zogenoemde pauzeknop. Om dit aan gerechtsdeurwaarders te laten weten, stuurde UHT hen in mei een lijst met gegevens van gedupeerde ouders. Die lijst bleek niet goed te zijn. Niet alle gedupeerde en gecompenseerde ouders of toeslagpartners stonden op die lijst. Deze fout is nu hersteld. De deurwaarders hebben een nieuwe lijst van UHT gekregen.
Voor sommige ouders betekent dit ook dat de pauzeknop voor private schulden voor hen nu niet meer geldt. Zij krijgen nog wel een integrale beoordeling. Hun publieke schulden worden wel gepauzeerd, tot en met de uitslag van de integrale beoordeling. 

Planning integrale beoordelingen
UHT heeft een planning voor het herstelproces. De planning is deze week verder aangevuld en geeft een overzicht van wanneer de integrale beoordeling van aangemelde ouders uiterlijk aanvangt. Bij ouders die zich bijvoorbeeld in december 2019 hebben aangemeld begint de integrale beoordeling uiterlijk in augustus 2021

(Be)spreekuren voor gemeenten

De komende weken wordt tijdens de (be)spreekuren veel aandacht geschonken naan regelingen en processen voor het kwijtschelden van publieke schulden. We proberen zoveel mogelijk in te spelen op de actualiteiten. De onderwerpen van een bespreekuur kunnen daardoor nog worden aangepast.

Agenda komende (be)spreekuren (10.00-11.00u)

• Di 29-06 Kwijtschelding publieke schulden
• Do 01-07 Kwijtschelding publieke schulden
• Di 06-07 In gesprek met het ouderpanel

Let op: per (be)spreekuur staat 1 uur gepland! U kunt zich opgeven via dit formulier. U ontvangt hierna een link naar de ontmoeting via Teams. Mocht u de dag er voor geen link hebben ontvangen, mail dan naar hersteloperatie@vng.nl. Mogelijk is de bevestigingsmail in uw spam terecht gekomen. Werkt de link niet? Dat kan liggen aan uw citrix omgeving. Open de aanmeldlink bij voorkeur buiten de citrix omgeving. We werken met maximaal 70 deelnemers per (be)spreekuur.

De VNG organiseert tweemaal per week een (be)spreekuur voor gemeenten. De (be)spreekuren gaan iedere keer over actuele onderwerpen die per week kunnen veranderen op basis van wat er speelt binnen de afhandeling van de kinderopvangtoeslagaffaire. Ook organiseren wij (be)spreekuren over onderwerpen waar gemeenten regelmatig vragen over stellen. Denk hierbij aan de samenwerking tussen gemeenten en de Belastingdienst of de rol van de Persoonlijk Zaakbehandelaar. Tijdens het (be)spreekuur kunt u onderling best practices delen of andere gemeenten om advies te vragen.

Overige berichten

Gemeenten zetten zich in voor meer vertrouwen in overheid
Gemeenten willen samen met alle overheden concrete stappen zetten om het vertrouwen in de overheid te versterken. Uitvoerbaarheid van beleid is daarbij cruciaal. In het kader van de VNG-inzet voor de kabinetsformatie werkten we met gemeenten een aantal voorstellen uit.

In het nieuws

• RTL Nieuws – Bewijs voor wegmoffelen memo duikt op bij ministerie Financiën
• NOS – Van Huffelen: waarschuwingsmemo over toeslagenaffaire niet weggemoffeld
• LC.nl - Heerenveen telt 66 gedupeerden van de toeslagenaffaire
• Nu.nl - Hoe zat het ook alweer? De toeslagenaffaire uitgelegd in begrijpelijke taal
• Tubantia – Binnen een jaar van 9 gevallen naar 304: Enschede heeft plots de handen vol aan de toeslagenaffaire
• RTL Nieuws – 70.000 gedupeerde kinderen toeslagenaffaire krijgen tegemoetkoming tot 7500 euro
• Trouw – Hersteloperatie toeslagenaffaire opnieuw flink vertraagd
• RTL Nieuws – Staatssecretaris wil ‘andere aanpak’ tegemoetkoming gedupeerden toeslagenaffaire
• RTL Nieuws - Anashya (11): 'Compensatie toeslagenaffaire voor kinderen maakt niet alles goed'
• Omroep Flevoland - Geen 100 maar 400 gezinnen gedupeerd door toeslagenaffaire
• Noordhollands Dagblad - Na jaren stress eindelijk goed nieuws voor Syraina (39)

Voor vragen, opmerkingen en suggesties kunt u mailen naar hersteloperatie@vng.nl of bellen naar 070 373 82 32.