Nieuwsbrief ondersteuning gedupeerde ouders kinderopvangtoeslagaffaire – 4 november

Om gemeenten bij te staan, heeft de VNG een steunpunt ingericht waar gemeenten terecht kunnen voor vragen over de uitvoeringstaken van gemeenten voor (mogelijk) gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslag. U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u bent aangemeld als aanspreekpunt voor het te voeren beleid of het aanspreekpunt bent voor ouders in uw gemeente. In deze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen en beschikbare middelen voor de uitvoering.

In deze nieuwsbrief aandacht voor

• Procesinformatie voor gemeenten
• Toeslagenaffaire: eerst orde op zaken, dan nieuwe regelingen
• Bent u al begonnen met kwijtschelding publieke schulden?
• Uithuisplaatsingen
• Samenvatting (be)spreekuur 14 oktober – Private Schulden aanpak
• Integrale intake en ervaringen van gemeente Rotterdam in (be)spreekuur 12 oktober
• Zorgverzekering en CAK voor gedupeerden
• De Fraude Signalerings Voorziening en KOT
• Nieuws vanuit de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT)
• Aanvullende regelingen naar Tweede Kamer gestuurd
• Schulden bij een zorgverzekeraar
• Schuldenlijst inleveren bij het Msnp-loket
• Pauzeren private schulden in enkele gevallen niet goed uitgelegd
• (Be)spreekuren
• In het nieuws

Procesinformatie voor gemeenten

Toeslagenaffaire: eerst orde op zaken, dan nieuwe regelingen
De hersteloperatie toeslagenaffaire loopt niet goed en dat raakt gedupeerde ouders. Vanuit de gemeentelijke uitvoeringspraktijk hebben wij daar vanuit de VNG zorgen over. Ook omdat het kabinet nieuwe regelingen voor andere doelgroepen bekend heeft gemaakt terwijl de hersteloperatie nog loopt. Deze zorgen hebben we vrijdag 29 oktober via een brief aan kabinet en Tweede Kamer geuit.

We zien in de praktijk dat vertrouwen echt kan worden hersteld, maar dat kan alleen met maatwerk, aandacht en zorgvuldigheid. De huidige regeling én nieuwe regelingen moeten daarom uitlegbaar, uitvoerbaar en juridisch houdbaar zijn. En ja, dat moet zo snel als mogelijk is. Maar er kan pas snelheid komen als er een goed en duidelijk proces voor de herijking is en de juiste informatie voor brede ondersteuning beschikbaar komt voor gemeenten. Beide ontbreken op dit moment.

U kunt het hele persbericht en de bijbehorende brief nalezen op vng.nl.

Zie voor de aanvullende regelingen Nieuws vanuit de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) verder in deze nieuwsbrief.

Bent u al begonnen met kwijtschelding publieke schulden
Gemeenten kunnen sinds juni beginnen met het kwijtschelden van gemeentelijke publieke schulden van gedupeerde ouders. Gemeenten doen dit op basis van een format collegebesluit dat vooruitloopt op de Wet herstel toeslagen (Verzamelwet). Het format collegebesluit, reikwijdte document en het addendum daarop kunt u vinden in de routekaart op VNG.nl.

Vanuit de VNG roepen we gemeenten op die nog niet gestart zijn met het kwijtschelden van publieke schulden dit zo snel mogelijk alsnog te doen. Er is financiële zekerheid voor gemeenten vanuit het rijk toegezegd op dit punt. Daarnaast helpt het gedupeerde ouders bij het maken van een frisse start als schulden zo snel mogelijk worden kwijtgescholden. Als u vragen heeft over het kwijtschelden van publieke schulden kunt u contact opnemen met het herstelpunt.

Uithuisplaatsingen
De afgelopen weken was er veel aandacht voor uithuisplaatsingen van kinderen van gedupeerde ouders in de KOT. Uit cijfers van het CBS komt naar voren dat er op dit moment 420 kinderen zijn waarvan de ouder gedupeerd is, die met een gerechtelijke uithuisplaatsing te maken hebben. Wat het causaal verband is met de KOT is niet te bepalen, omdat dit niet wordt geregistreerd. Het is goed om u te realiseren dat de beslissing tot een uithuisplaatsing tot stand komt op basis van een lang en complex proces en gezien de thuissituatie terecht kan zijn.

Het rijk, de VNG, Raad voor Kinderbescherming, Jeugdzorg Nederland en jeugdzorgaanbieders werken op dit moment aan een plan van aanpak om te kijken welke ondersteuning aan deze groep ouders en kinderen geboden kan worden, wat de impact daarvan is op onder meer gemeenten en welke partijen daar een rol in spelen. Vertrekpunt zijn de wensen en behoeften van ouders en kinderen waarbij het belang van het kind voorop staat. Onze inzet is dat in het plan van aanpak ook vrijwillige uithuisplaatsingen worden meegenomen. Uitgangspunt is dat vanuit één centraal punt ouders ​op dit specifieke onderwerp worden ondersteund. De VNG gaat samen met gemeenten kijken naar de uitvoerbaarheid en uitlegbaarheid van het plan van aanpak en de organisatorische consequenties voor gemeenten.

Samenvatting (be)spreekuur 14 oktober – Private Schulden aanpak
Op 14 oktober hebben we in het (be)spreekuur de private schulden aanpak met elkaar besproken. De belangstelling voor dit onderwerp was zoals verwacht erg groot. Op 11 november volgt een tweede (be)spreekuur over de aanpak private schulden met verantwoordelijken vanuit de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën. Heeft u het (be)spreekuur van 14 oktober gemist? Bekijk dan de samenvatting. De presentatie kunt u terugvinden op onze hersteloperatie SlideSharepagina. Op de website van de VNG staat sinds deze week ook een Q&A private schulden. In november volgt een Handreiking Private Schulden om gedupeerde ouders te kunnen ondersteunen bij het indienen van een aanvraag voor het overnemen/afbetalen van de private schulden door de Belastingdienst.

Integrale intake en ervaringen van gemeente Rotterdam in (be)spreekuur 12 oktober
Rotterdam heeft vanuit haar ervaringen in de hersteloperatie kenmerken van doelgroepen en 4 fasen voor dienstverlening opgesteld en gedeeld met andere gemeenten in het bespreekuur van 12 oktober jl. Het eerste contact is daarbij cruciaal. In de Rotterdamse aanpak is het verhaal van de ouder leidend. Succesfactor is snel actie ondernemen op noodzakelijke hulp vanuit medische noodzaak en veiligheid. Dit zijn vooral materiële vragen. ‘We doen dan ook gelijk iets waar we zorgen bij de ouder wegnemen’ aldus Jeroen Feddema. De professional schat verder in wat nodig is. Daarin nemen we mee dat de behoefte van de doelgroep in de loop van het proces verandert. Van materiële vragen naar vragen van psychosociale aard. Ook houden we rekening dat de ouder niet altijd zelf weet te benoemen waar de behoeftes liggen, omdat zij al jarenlang “overleven” met bijna niets en geen helpende hand of instantie die ooit heeft gevraagd ” hoe gaat het met je?” en wat heb je nodig? 

Wil je meer weten over hoe een dag van het toeslagenteam Rotterdam eruit ziet? Lees dan dit blog over de dag van een casusregisseur. 

Zorgverzekering en CAK voor gedupeerden
Op 2 november zijn alle ins en outs over (schulden bij) zorgverzekeraars en de wanbetalersregeling bij het CAK gedeeld tijdens het (be)spreekuur. Complexe materie doordat schuld bij een zorgverzekeraar een private schuld betreft en schulden bij het CAK een publieke schuld. Het rijk heeft afspraken gemaakt hierover zodat gedupeerden zich per 1 januari 2022 weer aanvullend kunnen verzekeren. Het is wel van belang dat nieuwe schulden (na 1 juni 2021) betaald zijn aan de zorgverzekeraar. Dit betreft de achterstand op de te betalen premie en de achterstand op de betalingen van de eigen bijdrage. De informatie van het (be)spreekuur vindt u op SlideShare. De veelgestelde vragen vindt u medio november terug op vng.nl. 

De Fraude Signalerings Voorziening en KOT
De Belastingdienst maakte gebruik van de Fraude Signalerings Voorziening (FSV). Dit systeem was een risicosignaleringssysteem. Daarnaast gebruikte de Belastingdienst het systeem als register, bijvoorbeeld als een overheidsorganisatie een informatieverzoek heeft gedaan. In dit systeem werden ook burgers opgenomen die nu als gedupeerde van de kinderopvangtoeslag bekend zijn. Omdat het systeem niet aan de AVG voldeed, is het per 27 februari 2020 uitgezet. Voor meer informatie over het systeem, zie: Het systeem Fraude Signalering Voorziening (FSV) (belastingdienst.nl).

Naar aanleiding van de motie Marijnissen (Kamerstuk 35510, nr. 21 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen) en zijn de meeste inwoners die vanwege door de Belastingdienst gesignaleerde risico’s in de FSV stonden afgelopen mei schriftelijk geïnformeerd. Afgelopen vrijdag verscheen hier ook een zeer kritisch rapport van de Autoriteit Persoonsgegevens over.  

Nieuws vanuit de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT)

Aanvullende regelingen naar Tweede Kamer gestuurd
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen heeft op 28 oktober voorstellen voor de nadere uitwerking van drie aanvullende (herstel)regelingen naar de Tweede Kamer gestuurd. Hiermee wil het kabinet een stap vooruit zetten richting een steuntje in de rug voor kinderen van gedupeerde ouders en compensatie voor ex-toeslagenpartners en gedupeerden van andere toeslagen dan de kinderopvangtoeslag. Het kabinet geeft hierbij prioriteit aan de regeling voor kinderen van gedupeerde ouders. Wanneer de regelingen precies in werking treden, is afhankelijk van de instemming van de Tweede Kamer, de budgettaire verwerking in de begroting en de uitkomst van uitvoeringtoetsen. Naar verwachting van het Kabinet treden de regelingen in de loop van 2022 in werking.

Schulden bij een zorgverzekeraar
Door de problemen met de kinderopvangtoeslag kunnen veel ouders premies voor de zorgverzekering niet meer betalen. Aanvullende zorgverzekeringen zijn hierdoor gestopt. En sommige ouders zijn hierdoor in een wanbetalersregeling terecht gekomen. Hierdoor moeten zij een hogere premie aan het CAK betalen. De Belastingdienst wil dat gedupeerde ouders snel weer de normale premie gaan betalen en weer een aanvullende verzekering af kunnen sluiten als zij dat willen.

Schuldenlijst inleveren bij het Msnp-loket
Voor het indienen van Msnp schuldenlijsten is het Msnp-loket beschikbaar. Uw schuldhulpverlener kan uw schuldenlijst indienen bij het Msnp-loket van de Belastingdienst. Uw schuldhulpverlener weet waar hij deze lijst naartoe moet sturen. Hebt u vragen? Dan kunt u deze stellen aan het Serviceteam of via uw persoonlijk zaakbehandelaar. Meer informatie kunt u vinden bij de Belastingdienst.

Pauzeren private schulden in enkele gevallen niet goed uitgelegd
In enkele communicatie uitingen over de pauzeknop private schulden is de wet niet goed is uitgelegd. Dit kan ertoe leiden dat de wet niet goed geïnterpreteerd wordt door private schuldeisers. In dit overzicht kunt u nagaan wat er niet goed uitgelegd is en wanneer de wet Awir wel degelijk leidend is.

(Be)spreekuren voor gemeenten

De onderwerpen van (be)spreekuren worden vastgesteld aan hand van actuele thema’s. U kunt de presentaties van de (be)spreekuren terugvinden op deze SlideSharepagina. 

• Dinsdag 9 november: beëindiging Msnp saneringskredieten en andere vragen
• Donderdag 11 november: Private schulden – stand van zaken met de Belastingdienst en Ministerie van Financiën.
• Dinsdag 16 november: Special voor invorderaars en belastingsamenwerkingen
• Donderdag 18 november: Private schulden: invorderaars

Per (be)spreekuur staat 1 uur gepland. U kunt zich opgeven via dit formulier. U ontvangt hierna een link naar de ontmoeting via Teams. Mocht u de dag er voor geen link hebben ontvangen, mail dan naar hersteloperatie@vng.nl. Mogelijk is de bevestigingsmail in uw spam terecht gekomen. Werkt de link niet? Dat kan liggen aan uw Citrix omgeving. Open de aanmeldlink bij voorkeur buiten de Citrix omgeving. Er is ruimte voor maximaal 70 deelnemers per (be)spreekuur.

De VNG organiseert tweemaal per week een (be)spreekuur voor gemeenten. De (be)spreekuren gaan over actuele onderwerpen die per week kunnen veranderen op basis van wat er speelt binnen de afhandeling van de kinderopvangtoeslagaffaire. Ook organiseren wij (be)spreekuren over onderwerpen waar gemeenten regelmatig vragen over stellen. Denk hierbij aan de samenwerking tussen gemeenten en de Belastingdienst of de rol van de Persoonlijk Zaakbehandelaar. Tijdens het (be)spreekuur kunt u onderling best practices delen of andere gemeenten om advies te vragen. De agenda kan wijzigen naar aanleiding van actualiteiten.

In het nieuws

• RTL Nieuws – gedupeerden vangen bot bij claimen werkelijke schade
• Nu.nl - Kinderen en ex-partners krijgen 1,3miljard euro uit pot voor toeslagenaffaire
• RTL Nieuws – Rechter blokkeert uithuiszetting in toeslagenaffaire
• Trouw - Gemeenten zijn kabinetsaanpak toeslagenaffaire beu, tweede kamer moet ingrijpen
• NOS – Gemeenten willen dat Kamer ingrijpt bij afhandeling toeslagenaffaire
• Een Vandaag – Hoe compenseer je slachtoffers van de toeslagenaffaire?
• NRC – Kabinet wil nog eens 100.000 gedupeerden compenseren in toeslagenaffaire
• NRC – Gemeenten willen terughoudendheid bij beloften compensatie toeslagenaffaire
• Nu.nl - Fiscus gebruikte in toeslagenaffaire algoritmes die mensenrechten schenden
• RTV Drenthe – Gedupeerden van kinderopvangorganisatie de Appelbloem krijgen compensatie
• NRC – Gescheiden, werkloos en depressief: het effect van de toeslagenaffaire op Rotterdamse gedupeerden

Voor vragen, opmerkingen en suggesties kunt u mailen naar hersteloperatie@vng.nl of bellen naar 070 373 82 32.